Zaopiekuj si�? opiekunem.

Opiekunowie wywodz�?cy si�? spo??ród cz??onków rodziny pe??ni�? istotn�?, ale cz�?sto niedocenian�? rol�? w opiece nad bliskim przewlekle chorym, niepe??nosprawnym lub starszym. Swoich zada?? podejmuj�? si�? ch�?tnie kierowani mi??o??ci�? i oddaniem dla najbli??szych i cz�?sto opieka ta jest dla nich ??ród??em satysfakcji.

Jednak w miar�? up??ywu czasu obci�???enia, szczególnie emocjonalne, zbieraj�? swoje ??niwo i mog�? negatywnie wp??ywa�? na zdrowie fizyczne i psychiczne opiekuna. Troska o podopiecznego przes??ania cz�?sto opiekunowi jego w??asne potrzeby: prawid??owego od??ywiania si�?, wystarczaj�?cego odpoczynku, zaj�?cia si�? w??asnymi problemami.

Najlepsz�? rzecz�?, jak�? opiekun mo??e zrobi�? dla swoich najblizszych I podopiecznego jest zatroszczenie si�? o w??asne zdrowie i samopoczucie. Dla dobra wszystkich powinni zatroszczy�? si�? o w??asne cia??a i zwraca�? uwag�? na pojawiaj�?ce si�? sygna??y: oznaki zm�?czenia, stresu, bezsenno??�?, zmiany apetytu lub zachowania. Ignorowanie tych objawów mo??e doprowadzi�? do pogorszenia si�? zdrowia fizycznego i psychicznego opiekuna.

Niezaspokojenie potrzeb emocjonalnych jest trudniejsze do wychwycenia i zidentyfikowania. Opiekun mo??e odczuwa�? smutek z powodu pogarszaj�?cego si�? stanu podopiecznego, poczucie winy, ??e nie jest si�? doskona??ym, gniew na ci�???ar odpowiedzialno??ci, frustracj�?, depresj�? i przera??enie perspektyw�? ci�?g??ych, nieko??cz�?cych si�? obowi�?zków. Dostrzegane zmiany w relacjach ze wspó??ma????onkiem lub rodzicem nios�? ze sob�? niepokój i rozczarowanie.

Je??eli jeste?? pocz�?tkuj�?cym opiekunem:

Ucz si�? jak najwi�?cej o chorobie lub niepe??nosprawno??ci swojego cz??onka rodziny i o tym, jakie s�? jego potrzeby opieku??cze. Im wi�?cej wiesz, tym mniej masz obaw odno??nie tego, co robisz oraz jeste?? bardziej efektywny.
Poszukaj kontaktu z innymi opiekunami. ??wiadomo??�?, ??e nie jeste?? sam, ??e jest wielu innych zmagaj�?cych si�? z podobnymi problemami pomaga. Zawsze mo??esz zwróci�? si�? z pytaniem lub pro??b�? o pomoc przy problemach, z którymi sobie nie radzisz.
Zawierz swojemu instynktowi. Pami�?taj, ??e Ty znasz najlepiej swoich bliskich. Twoja wiedza o cz??onku rodziny w po??�?czeniu z wiedz�? i do??wiadczeniem lekarzy i specjalistów pozwala na pe??niejsze i skuteczniejsze leczenie.
Wspieraj swoich bliskich w ich próbach zachowania niezale??no??ci. Opieka nie oznacza, ??e wszystko robisz ZA swojego podopiecznego. B�?d?? otwarty na technologie i sposoby, które pozwol�? cz??onkowi Twojej rodziny by�? tak niezale??nym, jak to mo??liwe.
Poznaj swoje ograniczenia. B�?d?? realist�? przy okre??laniu jak wiele czasu i pomocy mo??esz zaoferowa�?. Ustal jasne limity i zakomunikuj je lekarzowi, pozosta??ym cz??onkom rodziny i wszystkim pozosta??ym osobom zaanga??owanym w opiek�?.

Z czym przychodzi si�? zmaga�? opiekunom rodzinnym.

Z brakiem nadziei - ??wiadomo??�?, ??e b�?dzie lepiej, ??e choroba w ko??cu ust�?pi pozwala na cierpliwe oczekiwanie. Je??li jednak mamy do czynienia np. z chorob�? Alzheimera - wiemy, ??e lepiej nie b�?dzie, ??e stan chorego b�?dzie si�? pogarsza??.

Z l�?kiem - Cz�?sto w sytuacji opiekuna zostali??my postawieni nagle, bez uprzedniego przygotowania - nie wiemy, co i jak robi�?, dzia??amy instynktownie. Boimy si�? zarówno o podopiecznego, jak i o siebie.

Poczuciem winy – Opiekun mo??e czu�? si�? winny, ??e nie robi wi�?cej, ??e nie jest “lepszy”, nie ma do??�? cierpliwo??ci, nie akceptuje swojej sytuacji z wi�?kszym spokojem albo przy d??ugotrwa??ej opiece, ??e nie jest bardziej dost�?pny.

Bezsilno??ci�? - Im wi�?cej si�? stara - a choroba post�?puje - tym mnie wida�? efektów. Opiekun znajduje si�? w zakl�?tym kr�?gu powtarzaj�?cych si�? sytuacji i czynno??ci, które nigdy si�? nie ko??cz�?.

Brakiem wsparcia – Bardzo cz�?sto opieka nad starsz�?, schorowan�? osob�? spada w przewa??aj�?cej cz�???ci na jednego cz??onka rodziny. Pozostali czuj�? si�? zwolnieni z pomocy, bo „przecie?? Mama ma opiek�?”.

Ograniczeniem finansowym - Zdarza si�?, ??e opiekun rezygnuje z pracy zawodowej, aby ca??kowicie po??wi�?ci�? si�? osobie chorej. A ta potrzebuje leków, nieraz specjalistycznego sprz�?tu, materaca przeciwodle??ynowego itp.

Brakiem snu - U chorego zmienia si�? rytm snu i czuwania - wi�?c opiekun te?? musi si�? do tego dostosowa�?. Z tym, ??e je??li chory „buszuje“ w nocy, a dzie?? potrafi przespa�? - opiekun nie mo??e sobie na ten luksus pozwoli�?.

Ci�?g??�? czujno??ci�? - Chory ró??nie si�? zachowuje. Potrafi (je??li jest chodz�?cy) niezauwa??enie wyj??�? z domu, odkr�?ci�? gaz w kuchence, pój??�? do toalety i zab??�?dzi�?, spa??�? z ??ó??ka. Nie jeste??my stanie przewidzie�? wszystkich tych sytuacji i im zapobiec.

Brakiem wdzi�?czno??ci - Tak, to te?? jest wa??ne. Cz??owiek chce by�? doceniony. Od podopiecznego cz�?sto nie otrzymamy jednego dobrego s??owa, a czekaj�? nas wyzwiska, oskar??enia.

W ko??cu cz??owiek przestaje sobie radzi�? z emocjami, które w sobie dusi.

W literaturze fachowej istnieje jednostka chorobowa, która nazywa si�? zespó?? stresu opiekuna (CSS - Caregiver Stress Syndrome). To w??a??nie to wyczerpanie - zarówno fizyczne, jak i psychiczne, które odczuwamy opiekuj�?c si�? d??ugotrwale osob�? przewlekle chor�?. Jak ka??dy stres prowadzi�? mo??e do innych powa??nych schorze??: nadci??nienia, choroby wrzodowej, chorób serca i in.

Czy mo??na sobie jako?? z tym radzi�?? W pewnym stopniu tak. Czyli trzeba by�? troch�? egoist�?, my??le�? te?? o sobie (a my??l�?c o sobie równie?? pomagamy podopiecznemu, na którego przecie?? wp??ywa nasz stan).

1. Mamy prawo do prze??ywania negatywnych emocji - gniewu, zniecierpliwienia - i wyra??ania ich. St??umione emocje nie znikn�?, a b�?d�? narasta�?!

2. Mamy prawo do odpoczynku i bez wyrzutów sumienia mo??emy po??wi�?ci�? czas tylko dla siebie.

3. Nie dok??adajmy sobie obowi�?zków. Stan chorego b�?dzie si�? pogarsza?? i to, ??e staniesz na g??owie - i tak mu nie pomo??e.

4. Szukajmy pomocy i wsparcia - nikt nie jest samowystarczalny.

Pomoc, nawet raz na jaki?? czas lub na kilka godzin, przy opiece lub przy pracach domowych pozwala sta??emu opiekunowi z rodziny „z??apa�? oddech”, zaj�?�? si�? sob�? i swoimi potrzebami. Pracuj�?c na co dzie?? z rodzinami znajduj�?cymi si�? w takiej sytuacji widz�? jak�? ulg�? mo??e przynie??�? prosty fakt, ??e przyjdzie kto?? i posprz�?ta lub ugotuje i jeszcze zajmie si�? kilka godzin podopiecznym. Cz�?sto opiekun wracaj�?c do czystego, pachn�?cego domu i zastaj�?c tam w dobrej formie swojego podopiecznego czuje przyp??yw si?? i optymizmu, a i dla podopiecznego kontakt z now�? osob�? bywa zbawienny.
Pytajmy w sklepach medycznych, PCK - s�? wypo??yczalnie sprz�?tu, ??ó??ek - za niewielk�? op??at�? - op??aca si�? bardziej ni?? kupno nowego.
Rozmawiajmy z lud??mi - mo??na trafi�? na kogo??, kto ma lub mia?? podobne problemy. S�? internetowe grupy i fora ludzi borykaj�?cych si�? na co dzie?? z podobnymi problemami. Na ko??cu podaj�? linki do dwóch warszawskich instytucji, gdzie mo??na znale??�? pomoc. Istnieje równie?? pomoc w Caritas, ko??ciele. Mo??e uda nam si�? trafi�? na lekarza, który nie tylko doradzi, ale po prostu wys??ucha…
Poszukajmy grup wsparcia, warsztatów w miejscu, gdzie mieszkamy. Istniej�? ró??ne stowarzyszenia dzia??aj�?ce na rzecz osób chorych - nie ba�? si�? i??�? i zapyta�?.

5. Nauczmy si�? - cho�?by z internetu - jak niektóre dzia??ania opieku??cze mo??na wykona�? szybciej, ??atwiej. S�? ró??ne metody - po to opiekunowie ucz�? si�? w szko??ach, a ty masz umie�? ot tak, z powietrza?

6. Jak mamy wszystkiego ju?? ca??kowicie do??�? - bardzo skuteczn�? metod�?, któr�? te?? sprawdzi??am na sobie, jest wyj??cie z domu. Nie daleko i nie na d??ugo - do ogródka, na podwórko, na krótki spacer. Pochodzi�?, posiedzie�? na ??awce, popatrze�?, pooddycha�? ??wie??ym powietrzem, wystawi�? twarz do s??o??ca, a zim�? niech troch�? mróz poszczypie - taka drobnostka, a zdaje egzamin!

7. Mimo wszystko stara�? si�? wyspa�?. Brak snu powoduje, ??e organizm jest wyczerpany, mamy mniej si?? i wszystko wydaje si�? trudniejsze.

8. Nie rezygnowa�? z tego, co si�? lubi, co daje satysfakcj�?. Mo??e trzeba b�?dzie pewne rzeczy ograniczy�? - ale nie rezygnowa�? ca??kiem. Kiedy?? czyta??a?? pó?? nocy? Czytaj godzin�? dziennie. Lubisz jaki?? program w TV, serial? Te pó?? godziny jest tylko dla ciebie!

Je??eli jeste?? opiekunem, mieszkasz w Warszawie lub okolicach i potrzebujesz pomocy lub wsparcia z zewn�?trz zajrzyj na strony: Stowarzyszenia Syntonia (www.syntonia.jimdo.com) lub Stowarzyszenia „mali bracia Ubogich” (www.malibracia.org.pl). Zapraszamy równie?? do wspó??pracy z nami, Domowymi Anio??ami. Powstali??my w??a??nie po to, aby by�? wsparciem dla rodzin zajmuj�?cych si�? opiek�? nad niesamodzielnymi najbli??szymi. Nasze do??wiadczenia z pracy z rodzinami i podopiecznymi codziennie potwierdzaj�? jak bardzo takie wsparcie w opiece lub codziennych czynno??ciach mo??e pomóc i jak bardzo jest potrzebne.

Niania Ogg

Wróć do listy